اهمیت خطابه ی غدیر (1)

جهات اهمیت خطابه ی غدیر:

در تاریخ رسالت پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) فقط یک حکم است که با مقدمات مفصل در مکانی خاص و در اجتماعی عظیم به صورت خطابه ای بیان شد و خبر آن به همه رسید. امام باقر )علیهالسلام(  اصول کافی ج2 ص21 «هیچ حکمی مثل ولایت در روز غدیر اعلام نشده است».

اختصاصات خطابه ی غدیر:

-       نحوه خطاب خداوند به پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) که می فرماید: « ای پیامبر ابلاغ کن آنچه از طرف خداوند بر تو نازل شده که اگر ابلاغ  نکنی رسالت خود را نرسانده ای»، که این لحن کلامی در هیچ یک از فرامین الهی چنین نبوده است.

-       ضمانت الهی بر حفظ پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) از شرّ دشمنان در خصوص این ابلاغ که در هیچ یک از احکام الهی چنین ضمانتی نبوده.

-       اقرار گرفتن و بیعت گرفتن از تک تک مردم در غدیر.

-       حضور حدود 120 هزار نفر در این روز که تا به آن زمان چنین جمعیتی شاهد سخنرانی پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم)  و هیچ شخص دیگرینبوده است.

-       در این خطابه مسئله امامت فقط به صورت یک خبر و پیام خطابه ابلاغ نشد بلکه به عنوان حکم و فرمان الهی و بیعت عموم مسلمانان و تعهّد آنها اجرا شد.

-       از اهمیّت ها و وجه تمایزهای خاص این خطبه، کلام خداوند در قرآن است که فرموده : (امروز دین شمار را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم).

-       مقاصد حضرت رسول (صلی الله علیه و اله و سلم)  در خطبه غدیر:

1- نتیجه گیری از زحمات 23 ساله با تعیین جانشین که ادامه دهنده این راه است.

2- حفظ دائمی اسلام از توطئه کفّار و منافقین با تعیین جانشینانی که از عهده این مهم برآیند.

3- اقدام رسمی برای تعیین جانشین که از نظر قوانین ملل در همیشه تاریخ سندیت دارد.

4- بیان یک دور جامع از برنامه 23 ساله و گذشته و حال مسلمین.

5- ترسیم خط مشی آینده مسلمین تا آخر دنیا.

6- اتمام حجّت بر مردم در معرفی امام در معرفی امام که از مقاصد اصلی در ارسال پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم)  است.

جمع بندی مطالب خطابه ی غدیر:

محور سخن در خطابه ی غدیر: هنگامی که دستور سفر  حج الوداع از طرف خداوند به پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) ابلاغ شد خطاب چنین بود که همه فرامین الهی جز حج و ولایت ابلاغ شده اعمال حج در طول این سفر بجا آورده شد و آنچه برای غدیر مانده بود بحث ولایت بود.

هدف اصلی پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم)  از خطابه ی غدیر: «اعلام ولایت و امامت دوازده امام بعد از خود تا آخرین روز دنیا» درکل خطبه محوراصلی سخن ولایت امامان و بیان شئون ایشان است و مطالب دیگرهم در ارتباط با این اصل بیان شده است.

عصاره خطابه ی غدیر: « مَن کُنتُ مَولاهُ فَعِلُّی مَولاهُ»

مهم ترین بخش خطبه زمانی بود که پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) بازوان علی (علیه السلام)  را بلند کردند و این جمله را فرمودند: « مَن کُنتُ مَولاهُ فَعِلُّی مَولاهُ»

معنی عبارت مولی صاحب اختیار و سرپرست در تمام شئون است.

مولی یعنی کسی که اختیار مردم به دست اوست و نسبت به آنان از خودشان بیشتر اختیار دارد.

معنی کامل عبارت:«هر مسلمانی که پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) را به عنوان اختیاردار تمام شئون قبول دارد و درمورد فرامین و افعال او هیچ شک و اعتراض ندارد باید نسبت به علی (علیه السلام) نیز همین اعتقاد را داشته باشد و تمام افعال و کردار او را حق بداند و پیروی نماید و هر کس به هر عنوان علی (علیه السلام) مخالفت کند یا رو در روی او بایستد باطل و مساوی با کفر عمل کرده است.»

در مورد فضایل امیر المومین (علیه السلام) در خطابه ی غدیر دو جهت مهم آن آمده است:

اول: اثبات فضیلت بسیار و ناشمرده برای امیر المومنین (علیه السلام)

رسول خدا (صلی الله علیه و اله و سلم) در خطبه مقام فضیلت علی (علیه السلام) را از همه مردم برتر دانستند و بیان می کنند این برتری را خداوند به او داده است مثلاً در جمله ای از خطبه آمده: (خداوند علی (علیه السلام) را برهمه مردم فضیلت داده است) .

دوم: ذکر بعضی فضائل امیر المومنین (علیه السلام)

فضایل علی (علیه السلام) که پیامبر در خطبه به آنها اشاره کرده اند جنبه های مهم از مناقب ایشان می باشد که بیانگر اتصال ایشان به رسول خدا و خداوند است که این جنبه ها که پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) آورده اند شامل:

-       اول بودن و پیشگامی علی (علیه السلام) در دین خدا و اسلام آوردن (اول کسی که اسلام را قبول کرد)

-       فداکاری های ایشان در راه خدا (او یاری کننده دین خداست، او دفاع کننده از رسول خدا است)

-       رضایت الهی از او (خداوند من از او رضای هستم هیچ آیه رضایتی در قرآن جز درباه او نازل نشده است)

-       درخطابه ی غدیر تاکید عجیبی به تعداد 12 نفر بودن امامان شده است که هیچ فردی در شئون امامان با آنان شراکتی ندارد و تاکید زیادی هم بر پذیرش همه آنان و عدم تفکیک و جدائی بین ایشان در شئون امامت شده است و این مسئله نشانگر آن است که همه امامان از طرف خدا و رسول با شئون واحد نصب شده اند.

·        همچنین از موارد دیگری که در خطابه ی غدیر عنوان شده می توان به موارد زیر اشاره کرد :

-       ولایت و امامت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)

-       ارتباط ولایت با حب و بغض                       - شیعیان و محبان اهل بیت (علیهم السلام)

-       دشمنان و مبغضان اهل بیت (علیهم السلام)         - معرفی امامان ضلالت و گمراهی

-       بحثهایی پیرامون قرآن                              - امام جوابگوی نیاز علمی بشر

-       ضوابط کلی در مورد حلال و حرام                - امر به معروف و تبلیغ

-       نماز و زکات                                          - حج و عمره.